PSO – Trong khuôn khổ Khóa Kiết Đông lần III năm 2025, Thượng tọa Thích Lệ Lạc – Ủy viên HĐTS, Phó Trưởng ban Thường trực BTS GHPGVN tỉnh Vĩnh Long, Phó Ban chỉ đạo khóa Kiết Đông, đã chia sẻ chuyên đề “Vai trò của Trụ trì trong đối nội – đối ngoại” được chư Tôn đức Tăng Ni trụ trì quan tâm học hỏi và tham dự đông đảo. Buổi thuyết giảng không chỉ trang bị kiến thức chuyên sâu mà còn gieo duyên thức, hướng dẫn những bước đi thực tiễn trong việc quản lý và phát triển Phật sự tại Tự viện.
Mở đầu thời pháp, Thượng tọa dẫn dắt đại chúng trở về dòng mạch lịch sử thiêng liêng của đất Phật Ấn Độ, ôn lại hành trạng Đức Từ Phụ từ lúc đản sinh, xuất gia, tu tập, thành đạo, cho đến những chặng đường đầu tiên trong sự nghiệp hoằng hóa và tiếp độ đệ tử. Hình ảnh Đức Phật cùng Tăng đoàn du hóa khắp muôn phương, gieo ánh sáng Chánh pháp cho đến ngày Thế Tôn nhập Niết-bàn, hiện lên rõ nét và sống động trong từng lời giảng.
Qua dòng pháp âm, Thượng tọa nhấn mạnh kho tàng pháp môn mà Đức Thế Tôn để lại – những di huấn bất hoại trở thành hành trang quý báu cho hàng hậu học trên bước đường xuất thế, tiếp tục hoằng dương Chánh pháp, nối dài ánh sáng giác ngộ trong đời sống xã hội hôm nay, làm rạng ngời dấu chân Như Lai giữa cuộc đời.
Thượng tọa khẳng định, Chư Tăng Ni hiện diện là thế hệ kế thừa sứ mạng Như Lai, tiếp nối chí nguyện “Trụ pháp vương gia – trì Như Lai tạng”. Chính vì vậy, vai trò trụ trì trong tự viện vô cùng quan trọng, được ví như hình ảnh một “giáo hội thu nhỏ”, bởi trụ trì đảm đương gần như đầy đủ các vai trò mà Giáo hội đang vận hành.
Yếu tố thứ nhất - Trụ trì với vai trò đối nội:
Trong đời sống tự viện, bên cạnh trách nhiệm lãnh đạo tinh thần, người trụ trì còn gánh vác vai trò đối nội, một chức năng sống còn quyết định sự hưng thịnh và thanh tịnh của Tăng đoàn. Vai trò này không chỉ là quản lý hành chính, mà còn là sự dẫn dắt, chăm sóc và giáo hóa toàn bộ đời sống Tăng Ni và Phật tử tại tự viện.
Trụ trì là người tiếp tăng độ chúng, dìu dắt, bồi dưỡng và định hướng thế hệ Tăng Ni kế thừa, giúp họ hiểu đúng giáo pháp, nuôi dưỡng tâm hạnh và phát triển trí tuệ. Đồng thời, trụ trì còn là “bác sĩ đa khoa”, tinh tế chữa lành những tâm bệnh vi tế của đại chúng, xoa dịu những phiền não và nghi hoặc, giữ cho nội tâm của từng hành giả được an lạc và vững chãi.
Không chỉ vậy, trụ trì còn là “kỹ sư đa ngành”, đặc biệt là “kỹ sư nông nghiệp”, gieo trồng hạt giống Bồ-đề nơi mỗi hành giả, chăm bón và vun trồng để mầm giác ngộ nảy nở, vững vàng và tỏa bóng từ bi, trí tuệ che mát cho đời. Mỗi lời dạy, mỗi sự hiện diện của trụ trì đều góp phần tạo dựng nền tảng đạo đức, hạnh lành và tinh thần tu học bền vững cho Tăng Ni và Phật tử.
Bên cạnh việc dẫn dắt và giáo hóa, trụ trì còn là bậc biện luận tài tình, biết ứng cơ, ứng duyên linh hoạt trong mọi tình huống để hóa độ Phật tử một cách khéo léo và uyển chuyển. Trụ trì chính là trung tâm điều phối, quản lý mọi sinh hoạt trong tự viện như một “giáo hội thu nhỏ”: mọi ban ngành, mọi Phật sự, mọi sinh hoạt Tăng Ni đều đi qua bàn tay điều phối khéo léo của người trụ trì, từ giáo dục, hành trì đến đời sống nội bộ.
Qua đó, hình ảnh trụ trì không chỉ là lãnh đạo hành chánh mà còn là điểm tựa tinh thần, vừa dẫn dắt, vừa che chở, giúp tự viện trở thành nơi tu học thanh tịnh, lan tỏa ánh sáng Chánh pháp và vun bồi đạo đức cho cả Tăng Ni lẫn Phật tử. Vai trò đối nội của trụ trì vì thế là nền tảng vững chắc, bảo đảm sự hòa hợp, phát triển và bền vững của Tăng đoàn và tự viện.
Yếu tố thứ hai - Trụ trì với vai trò đối ngoại
Bên cạnh vai trò đối nội, người trụ trì còn gánh vác sứ mệnh đối ngoại, giữ vị trí cầu nối quan trọng giữa tự viện với Giáo hội, chính quyền và cộng đồng Phật tử. Đây là phương diện thể hiện trí tuệ, uy nghiêm và từ bi của trụ trì, góp phần xây dựng hình ảnh Phật giáo gần gũi, nhân văn và có sức lan tỏa trong xã hội.
Trụ trì là đại diện tự viện tham gia các hoạt động của Giáo hội, truyền đạt ý kiến, thực hiện nghị quyết và chủ trương, đồng thời đề xuất những sáng kiến phát triển Phật sự phù hợp với thực tiễn địa phương. Vai trò này đòi hỏi người trụ trì phải uyên thâm về Phật pháp, nhạy bén trong quản lý, và khéo léo trong kết nối, đảm bảo tự viện vận hành hài hòa trong hệ thống Giáo hội.
Trong mối quan hệ với chính quyền và cộng đồng, trụ trì là biểu tượng của sự hòa hợp và trách nhiệm xã hội. Người trụ trì phối hợp chặt chẽ với chính quyền trong các hoạt động văn hóa, an sinh, từ thiện và giáo dục, đồng thời đảm bảo mọi hoạt động tôn giáo tuân thủ pháp luật. Một trụ trì điềm tĩnh, hòa nhã, uy nghiêm vừa linh hoạt sẽ giúp xây dựng niềm tin giữa Giáo hội, Phật tử và xã hội, tạo nên sự gắn kết bền vững giữa đạo và đời.
Vai trò đối ngoại còn được thể hiện qua việc hướng dẫn và đồng hành cùng Phật tử trong các hoạt động ngoài tự viện. Trụ trì là ngọn đèn dẫn đường, giúp Phật tử tham gia các chương trình thiện nguyện, lễ hội và khóa tu đúng pháp, phát triển đời sống đạo đức và tinh thần từ bi, trí tuệ. Chính qua mối quan hệ này, Phật pháp được lan tỏa rộng rãi, giúp đời sống xã hội thêm an lành, nhân văn.
Trong mọi mối quan hệ đối ngoại, trụ trì phải là hình ảnh sống động của trí tuệ, từ bi và giới hạnh, ứng xử khéo léo, uyển chuyển nhưng luôn giữ vững phẩm chất đạo đức và uy tín. Mỗi lời nói, mỗi hành động đều là biểu hiện sống động của giáo lý Đức Phật, đồng thời làm tấm gương sáng cho Tăng Ni và Phật tử noi theo.
Qua buổi chia sẻ của Thượng tọa Thích Lệ Lạc về “Vai trò của Trụ trì trong đối nội – đối ngoại” tại Khóa Kiết Đông lần III – năm 2025 (khu vực tỉnh Bến Tre cũ), chư hành giả đã được tiếp cận được những kiến thức về nhiệm vụ, trách nhiệm và tầm quan trọng của người Trụ trì trong việc điều hành công việc của Tự viện, đồng thời kết nối, gắn bó với cộng đồng Phật tử và các cơ quan, tổ chức bên ngoài.
Chuyên đề đã làm nổi bật rằng Trụ trì không chỉ là người lãnh đạo tinh thần mà còn là điểm tựa quan trọng trong quản lý nội bộ, xây dựng hòa hợp tập thể và phát triển Phật sự. Về đối ngoại, vai trò Trụ trì còn thể hiện qua việc duy trì mối quan hệ hài hòa với chính quyền địa phương, các tổ chức xã hội và cộng đồng, từ đó góp phần lan tỏa giá trị Phật pháp và tinh thần từ bi, hòa hợp trong xã hội.
Thông qua những chia sẻ thiết thực và cụ thể của Thượng tọa, các học viên đã có thêm nhận thức sâu sắc về sứ mệnh của người Trụ trì, đồng thời nắm bắt được các nguyên tắc, phương pháp để thực hiện vai trò này một cách hiệu quả, vừa giữ vững truyền thống Phật giáo, vừa thích ứng với bối cảnh xã hội hiện nay.
Giới thiệu hình ảnh ghi nhận thêm:
Ban Thông tin Truyền thông PG Bến Tre



