Sáng ngày 12 tháng 8 năm 2025 (tức ngày 19 tháng 6 nhuận năm Ất Tỵ), tại Trung tâm Văn hóa Phật giáo tỉnh Hà Tĩnh (phường Trần Phú, tỉnh Hà Tĩnh), Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh đã trang nghiêm tổ chức lễ Ngũ Bách Danh Quán Thế Âm Bồ Tát. Buổi lễ được cử hành dưới sự chứng minh của Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm – Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự, Trưởng Ban Hoằng pháp Trung ương, Trưởng Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Hà Tĩnh, cùng chư Tôn đức Tăng, Ni hành giả an cư tại Hạ trường Trung tâm Văn hóa Phật giáo tỉnh Hà Tĩnh cùng hàng nghìn nhân dân, Phật tử các Đạo tràng từ nhiều xã trên địa bàn tỉnh về tham dự.
Lễ Ngũ Bách Danh là nghi lễ Phật giáo quan, nội dung chính là xưng niệm 500 danh hiệu của Bồ Tát Quán Thế Âm. Mỗi danh hiệu gắn liền với một hạnh nguyện cứu khổ, cứu nạn của Ngài, nhằm nuôi dưỡng tâm từ bi, trí tuệ, đồng thời tẩy trừ nghiệp chướng cho người hành lễ. Nghi thức này thường được tổ chức vào các ngày vía Quán Thế Âm như 19/2 – Khánh đản, 19/6 – Bồ Tát thành đạo và 19/9 – Nhập Niết bàn.
Mở đầu buổi lễ, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm đã có thời pháp thoại ngắn, giảng giải về ý nghĩa danh xưng “Quán Thế Âm”. Trong hệ thống giáo lý kinh điển Đại thừa có 500 vị Bồ Tát, mỗi vị Bồ Tát có một hạnh nguyện khác nhau và khi xướng danh của vị Bồ Tát nào ta sẽ biết ngay hạnh nguyện của vị Bồ Tát đó. Hòa thượng có những ví dụ cụ thể giúp đại chúng dễ hiểu như Bồ Tát Văn Thù Sư Lợi tượng trưng cho trí tuệ, sự thông minh và khả năng nhận thức, Bồ Tát Phổ Hiền là vị Bồ tát Đẳng giác có năng lực hiện thân khắp mười phương pháp giới, tùy mong cầu của chúng sinh mà hiện thân hóa độ . Từ đó Hòa thượng giảng giải ý nghĩa tại sao lại gọi là Quán Thế Âm, “Quán” là dung từ bi quán, trí tuệ quán để thấu suốt nỗi khổ của chúng sinh, biết đến tinh thần đại từ đại bi, luôn lắng tai nghe, dùng bi quán mà quán sát mỗi khổ của chúng sinh, cứu độ chúng sinh. Cũng từ đó dần hình thành hình tượng của Bồ Tát Quán Thế Âm nghìn mắt nghìn tay. Hạnh nguyện của Bồ Tát là khi nào chúng sinh còn kêu khổ thì Bồ Tát nguyện không thành Phật. Nghìn mắt là tuệ nhãn nhìn thấy rõ mọi nỗi khổ của chúng sinh, nghìn tay để cứu độ cho chúng sinh và con số nghìn ở đây không được hiểu là số đếm trong toán học mà phải hiểu là vô cùng, vô tận.
Hòa thượng nhấn mạnh Bồ Tát Quán Thế Âm như người mẹ hiền luôn thương yêu con, lòng từ bi ví như ánh trăng, còn chúng sinh là mặt nước. Nước trong hay đục, ánh trăng vẫn soi chiếu không phân biệt. Khi tâm chúng sinh như mặt nước thanh tịnh, hướng về Bồ Tát, chúng sinh sẽ cảm nhận được sự gia trì và an lạc.
Trong thời pháp thoại, Hòa thượng cũng nhắc đến công hạnh của Bồ Tát qua Kinh Phổ Môn, Kinh Diệu Pháp Liên Hoa Bồ Tát đã cứu khổ chúng sinh thoát khỏi bảy nạn lớn (như nạn lửa, nạn nước, nạn giặc cướp, nạn quỷ La Sát…), diệt trừ ba độc (tham, sân, si), ban cho hai điều an vui. Tín ngưỡng Quán Thế Âm Bồ Tát từ lâu đã được lan truyền rộng rãi trong các tự viện, đạo tràng, và trong đời sống tinh thần của người Việt.
Theo truyền thống tại miền Bắc, nghi lễ Ngũ Bách Danh được hành trì từ lâu đời, là dịp để Phật tử cầu nguyện quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, bản thân và gia đình được bình an, hạnh phúc.
Trong bài pháp thoại, Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm cũng chia sẻ về nhân duyên của mình với lễ Ngũ Bách Danh. Từ năm 1975, sau khi thọ Đại giới Tỳ kheo, Hòa thượng thực hiện lễ Ngũ Bách Danh đầu tiên tại động Hương Tích – Chùa Hương, Hà Nội. Từ đó, với sự gia hộ của Bồ Tát và sự phát tâm của Phật tử, Ngài đã duy trì liên tục hạnh nguyện lễ Ngũ Bách Danh tại Chùa Hương suốt 49 năm, năm 2024 vừa qua đánh dấu lần thứ 49. Dự kiến tháng 9 năm nay, Hòa thượng tiếp tục thành tựu tròn 50 năm hành lễ, trở thành một dấu ấn đặc biệt trong hành trình hoằng pháp và thực hành hạnh nguyện Quán Thế Âm.
Tại tòa Pháp đường Trung tâm Văn hóa Phật giáo tỉnh Hà Tĩnh, chư Tôn đức Tăng Ni đã đồng tụng Chú Đại Bi và trang nghiêm cử hành lễ Ngũ Bách Danh theo bản dịch Việt ngữ của Thượng tọa Thích Tiến Đạt. Nghi thức gồm lễ bái Tam bảo, phát nguyện sám hối, xưng niệm 500 danh hiệu Bồ Tát, mỗi danh hiệu kèm một lạy chí thành, và cuối cùng là hồi hướng công đức.
Không khí buổi lễ diễn ra trong sự trang nghiêm, thành kính. Tiếng chuông, tiếng mõ hòa cùng câu niệm “Nam mô Quán Thế Âm Bồ Tát” vang vọng khắp không gian chính điện, tạo nên cảm giác thiêng liêng. Sự thành tâm của chư Tôn đức Tăng Ni, Phật tử các đạo tràng và nhân dân sẽ tiếp nối dòng chảy tín ngưỡng Quán Thế Âm Bồ Tát trong đời sống tâm linh của người dân Hà Tĩnh và Phật tử cả nước.
Thực hiện: Anh Vũ – Quang Phước – Minh Tuấn – Tiến Lộc
