PSO - Nhằm nghiên cứu và hiểu rõ hơn về đạo Phật trong đời sống tinh thần của các tín đồ Phật giáo Việt Nam, chiều ngày 10/10/2025 (nhằm ngày 19/8 Ất Tỵ), hơn 100 sinh viên ngành Tâm lý học của trường Đại học Văn Lang và trường Đại học Sư phạm TP.HCM đã có buổi học tập thực tế tại tu viện Khánh An. Đoàn sinh viên do Tiến sĩ Thái Văn Anh (ĐĐ. Thích Không Tú), giảng viên Tâm lý học Tôn giáo trực tiếp hướng dẫn.
Mở đầu buổi học, tại Pháp đường Chánh Niệm, các sinh viên đã được lắng nghe phần chia sẻ sâu sắc từ Thầy Viện chủ với chủ đề “Để hiểu Đạo Phật”. Qua bài giảng, Thầy đã khái quát một cách hệ thống các tầng lớp nhận thức hình thái của Phật giáo từ hành vi, tâm lý của người tín đồ. Thầy chia sẻ, cần tìm hiểu, nhìn nhận về đạo Phật một cách trọn vẹn qua 06 lớp nhận thức dưới đây:
1. Lớp Nghiên cứu Phật giáo qua giá trị văn hóa được biểu hiện sinh động qua hai yếu tố: vật thể (kiến trúc chùa chiền, pháp khí, pháp phục,...) và phi vật thể (tụng kinh, bái sám, thơ văn, âm nhạc, sự kiện lễ hội,..).
2. Lớp hình thái tôn giáo với sự hội tụ các yếu tố cấu thành nên một tôn giáo, đó là giáo chủ (Đức Phật), giáo lý (Tam tạng thánh điển), giáo luật (ngũ giới, thập thiện giới, ...), giáo lễ (các lễ nghi), giáo sản (cơ sở vật chất) và tổ chức (Giáo hội).
3. Lớp tích phước hành thiện: sống đời thiện lành, đoạn trừ ác pháp, thực tập thiện nguyện hướng con người đến chân thiện mỹ, tốt đời đẹp đạo.
4. Lớp nghiên cứu học thuật: Phật giáo đóng góp tri thức vào đa dạng các lĩnh vực triết học, xã hội học, nhân học, văn học, tâm lý học... Ngày nay khoa học càng phát triển thì các giáo lý của Phật giáo về vô thường, vô ngã, duyên sinh càng trở nên sáng tỏ và ứng dụng rộng rãi. Đặc biệt, với chiều sâu lý luận về tâm thức, Tâm lý học Phật giáo đã trở thành một chiều kích thu hút sự quan tâm, nghiên cứu của các nhà Tâm lý học hiện đại trong và ngoài nước.
5. Lớp Đạo Phật dấn thân: đi vào cuộc đời vì hạnh phúc, lợi ích và an lạc cho con người. Thầy nhấn mạnh: “Một đạo Phật mà không đem lại hạnh phúc, bình an, lợi ích cho con người, đó không phải là một Đạo Phật đích thực.”
6. Lộ trình thực tập thiền định (Samatha Bhavana) và thiền tuệ (Vipassana Bhavana), tìm về sự an lạc và chuyển hóa nội tâm bên trong của mỗi người.
Ở mỗi khía cạnh, Thầy đều minh họa bằng những ví dụ thực tiễn trong đời sống hiện đại, giúp sinh viên dễ dàng tiếp nhận và cảm nhận sâu sắc tinh thần Phật học. Sau phần giảng dạy, các sinh viên có cơ hội thực tập tĩnh tọa, an trú hơi thở trong giây phút hiện tại.
Tiếp đó, các bạn tham gia vào việc thảo luận, đặt câu hỏi xoay quanh nội dung được trình bày, như: Vô thường trong Phật giáo tác động gì đến tâm lý con người? Ứng phó Phật giáo trong việc quản lý nỗi sợ hãi cái chết? Tại sao Thiền là yếu tố quan trọng nhất trong 6 tầng lớp hình thái của Phật giáo? Việc cúng sao giải hạn có trong giáo lý Phật giáo? Phản ứng Phật tử như thế nào khi một người tu sĩ không sống đúng mô phạm? Sự khác nhau giữa Phật giáo Bắc tông và Nam tông?... Với những lời giải thích cặn kẽ của Thầy đã giúp sinh viên không những củng cố kiến thức đã học mà còn khơi gợi thêm nhiều góc nhìn mới mẻ trong việc nghiên cứu mối quan hệ giữa tâm lý học và Phật giáo.
Để hiểu sâu hơn về đời sống sinh hoạt và tu học thực tế tại tu viện, chư Tăng bổn viện đã hướng dẫn đoàn tham quan các khuôn viên chính của tu viện. Trong suốt quá trình tham quan, quý Thầy đã giới thiệu khái quát về lịch sử hình thành, kiến trúc, thời khóa tu tập và các sự kiện lễ hội của tu viện. Từ đó, sinh viên có thể hình dung rõ hơn về cơ cấu tổ chức, đời sống thiền môn và cách vận hành của một ngôi chùa theo truyền thống Phật giáo Bắc tông.
Khép lại chuyến học tập đầy ý nghĩa, tập thể giảng viên và sinh viên ngành Tâm lý học đã gửi lời tri ân sâu sắc đến Tăng thân Khánh An với sự đón tiếp nồng hậu, sự chia sẻ chân thành và những giá trị tri thức quý báu đã trao gửi. Chuyến đi không chỉ mang lại trải nghiệm thực tiễn bổ ích cho sinh viên mà còn góp phần xây dựng tinh thần hiểu biết, thái độ tôn trọng các giá trị văn hóa Phật giáo nói riêng và tôn giáo nói chung.
Thực hiện: Tuệ Tâm - Đồng Phát