TP.HCM: HT. Thích Huệ Thông chia sẻ "Khái niệm truyền thống và hiện đại trong vai trò của người Trụ trì tại Pháp viện Minh Đăng Quang

Những nội dung được Hòa thượng triển khai tại buổi thuyết giảng bao gồm vai trò và trách nhiệm của người trụ trì dưới góc nhìn truyền thống và hiện đại trên cơ sở Hiến chương GHPGVN tu chỉnh lần thứ 6, Quy chế Ban Trị sự… Qua đó, Hòa thượng nhận định:

“GHPGVN có ổn định và phát triển trong thời đại mới được hay không đều cần khẳng định và nâng cao vai trò của trụ trì. Bởi vì, một tự viện hay đại diện, linh hồn của tự viện đó là một cơ sở của Giáo hội. Nếu tự viện, tịnh xá không ổn định và dung phát triển, sinh hoạt Tăng (Ni) chúng, không chú trọng hướng dẫn Phật tử tu học đúng Chánh pháp thì Phật giáo khó lòng phát triển bền vững.”

Lượt qua ý nghĩa và trọng trách của trụ trì, Hòa thượng chỉ rõ sứ mạng thiêng liêng “trụ Pháp vương gia – trì Như Lai tạng” theo tinh thần Kinh Hoa Nghiêm, Đại Bát Niết Bàn. Qua đó chúng ta thấy rõ, vào thời Phật còn tại thế, mỗi vị Thánh Tăng đều là “Pháp Vương Tử” tức  mối một vị đệ tử đều là trụ trì trong nguyên nghĩa của nó.

Khi đạo Phật du nhập vào một số nước như Trung Hoa, tinh thần ái mộ Phật pháp cao, các tự viện có trên 1 ngàn Tăng chúng nên yêu cầu vai trò to lớn của người trụ trì theo đúng chức danh để quản lý tự viện. Trong “Bách trượng thanh quy” có hẳn một chương quy định những nét căn bản của cương vị trụ trì này. Từ đây, “chức danh” trụ trì được đại chúng công cử để điều hành, quản lý ngôi tự viện.

Hiện nay, trong Hiến chương GHPGVN cũng như trong Nội quy Ban Tăng sự đều có những chương, khoản, mục nói rõ chi tiết về trách nhiệm và vai trò của trụ trì để làm nền tảng cho sự ổn định sinh hoạt của cơ sở tự viện – một thành tố quan trong trong sự ổn định chung của Giáo hội.

Trong thực tế, khi nhắc đến danh tự trụ trì, chúng ta nghĩ ngay đến người đang đảm trách quản lý cơ sở tự viện và điều hành mọi hoạt động Phật sự tại cơ sở đó. Gắn kết trách nhiệm với một cơ sở của Giáo hội, được Giáo hội bổ nhiệm và phân công công tác rõ ràng, đó là tổ chức, điều hành, quản lý, gánh vác sứ mạng hoằng pháp tại nơi mình cư trú.

Do vậy, trụ trì có vai trò vô cùng quan trọng trong hệ thống quản lý của Giáo hội. Để đảm đương tốt đẹp vai trò ấy, mỗi tự thân trụ trì hiện nay cần hóa giải những đan xen giữa giá trị truyền thống và các yếu tố hiện đại nãy sinh trong xã hội phát triển nhanh hiện nay. Tuy nhiên, Chúng ta cần có sự nhất quán chung trong quan điểm tôn vinh những giá trị truyền thống về tu tập, giới luật, phẩm hạnh và sự hành trì mà Đức Phật chế định bằng trí tuệ vầ lòng bi mẫn dựa trên sự giác ngộ tuyệt đối của Ngài. Những giá trị ấy được chư Tổ, Thầy truyền thừa qua bao nhiêu thế hệ.

Có thể khẳng định rằng, trong tình hình xã hội hiện nay, tôn vinh những giá trị thuộc về truyền thống để thúc liễm thân tâm, trau dồi giới đức là yếu tố then chốt để xây dựng một vị trụ trì có oai nghi, có đạo hạnh để nhiếp chúng độ sanh. Các yếu tố mang tính hiện đại trong sinh hoạt chỉ nên được xem là một phương tiện để đạt hiệu quả trong việc hoằng pháp lợi sanh, chứ không nên xa rời yếu tố tu tập truyền thống.

Để đảm trách tốt vai trò của trụ trì, Tăng Ni cần trải qua một quá trình lâu dài tiếp nhận và trang nghiêm tự thân thông qua nền “giáo dục tự viện”. Tiếp nhận những giới đức, oai nghi bằng thân giáo, khẩu giáo, ý giáo của Thầy Tổ. Đồng thời, kết hợp nhuần nhuyễn nền giáo dục mang tính truyền thống đó với nền “giáo dục học viện” tức là các trường lớp trong hệ thống Giáo dục Phật giáo hiện nay thì mới có thể đào tạo nên những Tăng sĩ có chất lượng, những trụ trì làm rạng danh cho Đạo pháp, cho Giáo hội…

Nếu một cơ sở tự viện, tịnh xá là y báo của vị trụ trì thì chính là chánh báo. Tự thân chánh báo có thật sự thanh tịnh thì y báo mới trở nên trang nghiêm. Cả y báo và chánh báo đều được trang nghiêm thanh tịnh thì Giáo hội, Tăng-già cũng trở nên nghiêm tịnh, ảnh hưởng tích cực đến đời sống an sinh xã hội và tạo nên nền tảng tâm linh làm nơi nương tựa cho chúng sanh.

Người trụ trì là linh hồn của ngôi tự viện mình đang chịu trách nhiệm quản lý, đóng vai trò lớn trong việc điều hành các hoạt động gìn giữ, trùng tu, xây dựng phát triển cho đến việc hoằng pháp lợi sanh. Vì thế, người trụ trì cần luôn trau dồi giới đức, trí tuệ và năng lực lãnh đạo nhất là tâm nguyện từ bi tha thiết độ sanh.

Để thích nghi và chuyển hóa những bất cập do những thay đổi và cải biến không ngừng của con người và xã hội trọng thời đại ngày nay, thì đòi hỏi người trụ trì cần phải có tầm nhìn xa, sâu và rộng. Đặc biệt, người trụ trì cũng là người quản lý chùa chiền – kho tàng văn hóa, tâm linh của dân tộc, của địa phương; cho nên, quyền điều hành, quản lý, và duy trì những giá trị của ngôi chùa thì ngoài tuân thủ “thiền môn quy củ” thì cần nên tích cực dấn thân trong công tác phụng sự, hoằng pháp lợi sanh, mang đến lợi lạc, an vui cho tất cả.

Minh Nguyên