Tại Hội nghị Thượng đỉnh Phật giáo ba nước Việt Nam – Lào – Campuchia lần thứ III do Hội đồng Tăng Già Tối cao và Chính phủ Vương quốc Campuchia đăng cai tổ chức, Hòa thượng Thích Huệ Thông, Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự, Trưởng ban Pháp chế Trung ương GHPGVN, Trưởng đoàn Phật giáo Việt Nam, đã có bài phát biểu quan trọng với chủ đề “Sự hòa hợp Phật giáo vì hòa bình và phát triển bền vững”.
Trong không khí trang nghiêm và thắm tình đạo pháp, Hòa thượng thay mặt đoàn Việt Nam chuyển lời tri ân của Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Nhơn, Phó Pháp chủ Hội đồng Chứng minh, Chủ tịch Hội đồng Trị sự GHPGVN, đến Hội đồng Tăng Già Tối cao Vương quốc Campuchia đã đăng cai tổ chức Hội nghị, đồng thời bày tỏ niềm hoan hỷ trước sự kiện ý nghĩa góp phần củng cố tình hữu nghị và hợp tác Phật giáo ba nước.
Hòa thượng nhấn mạnh, Đạo Phật từ khi ra đời không chỉ là con đường giác ngộ giải thoát, mà còn là nền tảng đạo đức nhân bản giúp con người hướng đến đời sống tỉnh thức, nuôi dưỡng tâm từ bi, phát huy trí tuệ, chung tay xây dựng một thế giới hòa hợp và hạnh phúc. Trong bối cảnh toàn cầu hóa với nhiều bất ổn xã hội và khủng hoảng môi trường, các giá trị này càng trở nên cấp thiết.
Theo Hòa thượng, chủ đề Hội nghị thể hiện tầm nhìn trí tuệ mang tính thời đại, bởi “hòa hợp” không chỉ là sự đồng thuận trong cộng đồng Phật giáo, mà còn là sự hòa điệu giữa tôn giáo và đời sống xã hội, trở thành nguồn lực mạnh mẽ kiến tạo hòa bình và phát triển bền vững. Đức Phật đã chỉ ra con đường chân chánh qua Bát Chánh đạo, hướng con người tự hoàn thiện bản thân, từ đó lan tỏa năng lượng tích cực đến cộng đồng và xã hội.
Nhìn lại chặng đường hợp tác tám năm qua, Hòa thượng khẳng định Phật giáo ba nước đã xây dựng được mối quan hệ “đồng pháp lữ, đồng châu thổ Mekong” và “huynh đệ tâm linh sâu sắc”, đạt được nhiều kết quả ý nghĩa trong hợp tác giáo dục, xã hội và hoằng pháp. Hội nghị lần thứ III là sự tiếp nối tất yếu, chuyển hóa nhận thức thành hành động cụ thể nhằm củng cố sức mạnh đoàn kết và lan tỏa tinh thần từ bi, trí tuệ của Đức Phật vào đời sống xã hội.
Trong bài phát biểu, Hòa thượng Thích Huệ Thông đề cập ba yếu tố nền tảng làm cơ sở cho sự hợp tác: Tính cộng sinh của cộng đồng khu vực Mekong với những tương đồng lịch sử, văn hóa và tâm linh; Tính cộng hưởng trong giáo lý Phật đà, hàm tàng giá trị hòa hợp, hướng tới môi trường sống an lành; Hiện thực hóa mục tiêu hòa bình và phát triển bền vững dựa trên tinh thần đoàn kết, vô ngã vị tha và trách nhiệm của cộng đồng Phật giáo ba nước.
Hòa thượng cũng thẳng thắn chỉ ra các thách thức: biến đổi khí hậu, ô nhiễm dòng Mekong, sự xói mòn đạo đức trước làn sóng vật chất, và nguy cơ bất ổn xã hội. Chính trong hoàn cảnh đó, giáo lý Duyên khởi và Chánh niệm của Đức Phật trở nên vô cùng thời sự – nhắc nhở rằng không quốc gia nào có thể phát triển bền vững một mình khi cộng đồng xung quanh còn bất an.
Theo quan điểm Phật giáo, hòa bình không chỉ là sự vắng mặt của chiến tranh, mà là sự hiện hữu của Tứ vô lượng tâm (Từ, Bi, Hỷ, Xả) trong mỗi con người. Từ đó, Hòa thượng khuyến nghị tăng cường hoạt động hoằng pháp, khơi dậy tuệ giác Phật đà, và áp dụng giáo lý vào đời sống thực tiễn nhằm mang lại an lạc cho xã hội.
Hòa thượng cho biết, thông qua các hoạt động đối thoại liên văn hóa và ngoại giao Phật giáo, Tăng đoàn ba nước có thể trở thành sứ giả hòa bình, lan tỏa thông điệp nhân văn vượt qua biên giới quốc gia. Sự hòa hợp Phật giáo trong thời đại mới đòi hỏi mỗi người con Phật phải tu dưỡng bản thân trên nền tảng giới luật, biến tư tưởng thành hành động vì lợi ích chung của nhân loại.
Để hiện thực hóa tinh thần đó, Hòa thượng Thích Huệ Thông đại diện đoàn Việt Nam đề xuất bốn phương hướng hợp tác trọng tâm:
- Hợp tác giáo dục và học thuật: thiết lập chương trình học bổng, trao đổi giảng viên – sinh viên giữa các Học viện Phật giáo, tổ chức “Diễn đàn Tri thức Phật giáo trẻ Mekong”, xây dựng chương trình giảng dạy chung về “Đạo đức Phật giáo và phát triển bền vững”.
- Hợp tác xã hội và môi trường: thành lập “Quỹ Hành động môi trường Phật giáo Mekong” nhằm tài trợ các dự án trồng rừng, làm sạch dòng sông, quản lý rác thải; tổ chức các hoạt động thiện nguyện và bảo vệ môi trường tại khu vực biên giới.
- Hợp tác văn hóa và hoằng pháp: phối hợp luân phiên tổ chức lễ hội văn hóa Phật giáo Mekong, số hóa kinh điển và di sản, xây dựng mạng lưới truyền thông chung lan tỏa thông điệp hòa bình và hạnh phúc.
- Ngoại giao Phật giáo và chính sách: thiết lập cơ chế tham vấn thường xuyên giữa ba Giáo hội, thống nhất tuyên bố chung sau mỗi kỳ Hội nghị và phối hợp tại các diễn đàn quốc tế như Đại lễ Vesak Liên Hiệp Quốc.
Kết thúc bài phát biểu, Hòa thượng nhấn mạnh:
“Trên tinh thần đoàn kết hòa hợp và ý thức trách nhiệm, Đoàn Phật giáo Việt Nam sẽ cùng Tăng đoàn và Phật tử Lào, Campuchia thực hiện các cam kết và kiến nghị của Hội nghị, nhằm tạo nên sức mạnh tập thể, lan tỏa ánh sáng từ bi và trí tuệ của Đức Phật đến mọi ngõ ngách đời sống xã hội.”
Hòa thượng chúc Hội nghị Thượng đỉnh Phật giáo ba nước thành công viên mãn, góp phần xây dựng một thế giới hòa bình, công bằng và phát triển bền vững dưới ánh sáng của Phật pháp.
